Het verhaal van Aagje

Lang geleden woonde er in Enkhuizen een zilversmid met zijn vrouw Aagje. Aagje was niet alleen knap, maar ook intelligent; ze kon rekenen, lezen en schrijven, bemoeide zich met de smederij en luisterde naar gesprekken met de klanten.
Op een dag was schipper Freek bij hen op bezoek. Hij vertelde over zijn reizen en Aagje hing aan zijn lippen. Zijn volgende trip ging naar Antwerpen en Aagje wilde daar graag heen. Toevallig had de smid nieuw materiaal nodig en zilver was goedkoop in Antwerpen, dus Aagje mocht met Freek mee om inkopen te doen. In Antwerpen woonde een neef van de smid, Jan van Spanje, die haar de juiste adressen kon geven. De honderd guldens die Aagje meekreeg voor de handel gingen in een linnen zakje onder haar kleren en blij ging ze aan boord, geïnteresseerd in wat komen zou.

In Antwerpen handelde de schipper eerst zijn eigen zaken af. Aagje wachtte tot hij terugkwam, maar dat duurde zo lang, dat ze alvast op verkenning ging. Tenslotte was ze een stadse meid en niet op haar mondje gevallen. Ze schreef een briefje voor Freek en ging op pad.

Op de kade kwam ze een goedgeklede jongeman tegen die haar met een buiging begroette.
“Goedendag, mijn nichteken,” zei hij en daardoor dacht ze dat het haar mans’ neef was. Ze wist niet dat in Antwerpen meisjes vaak nichteken genoemd werden. Leuk dat hij mij tegemoet komt, dacht ze en ze antwoordde; “Goedendag neef Jan, hoe gaat het met u?”
“Met mij gaat het goed, dank u,” zei de man, die ook Jan heette, “zal ik u de stad laten zien?” Dat wilde Aagje wel, dus liepen ze samen verder. Onderweg vertelde ze enthousiast over Enkhuizen, de edelsmederij, de boottocht met schipper Freek, en de honderd gulden die ze bij zich had voor zilver. Toen ze bij een taveerne aankwamen, stelde de man voor om eerst wat te drinken. Lustte ze bier? “Welzeker,” zei Aagje, dat dronken ze in Enkhuizen ook. Dorstig geworden van de lange wandeling, dronk Aagje haar beker snel en gulzig leeg. Maar het bier was lauw en had een hoger percentage alcohol dan thuis. ‘Wat gebeurt er nu?’ dacht ze, waarna ze draaierig werd en sterretjes zag. Toen zakte ze van haar stoel.

Adriaen Brouwer -drinkende boeren

Daar had de man op gewacht. Hij tilde haar op en droeg haar naar de binnenplaats, waar hij wellustig langs haar ronde vormen graaide. Hij kleedde haar uit tot op haar hemd en vond het linnen geldzakje tussen het zachte vlees van haar borsten. Daarna liet hij Aagje liggen om haar roes uit te slapen en ging weer naar binnen om verder te drinken.
Toen het geld op was, kwam hij terug met een paar vrienden, maar Aagje was nog steeds buiten kennis. Lachend en luidkeels zingend, stopten ze haar in een  rieten mand en sleepten die naar de stoep van een deftig huis.  Daar lieten ze haar voor oud vuil achter.

De volgende ochtend opende Aagje, verstijfd van de kou, voorzichtig haar ogen. Tot haar ontzetting lag ze buiten, in haar hemd. Waar was ze? Wat was er gebeurd? Waar waren haar kleren? Waar was het geldzakje? Door haar wimpers keek ze omhoog. Tientallen onbekende mensen stonden om haar heen en staarden haar aan. Beschaamd sloeg ze haar armen om zich heen. De tranen rolden over haar wangen. Wat moest ze doen? De schande!
“Laat me er door. Dat is Aagje. Ik heb haar de hele nacht lopen zoeken. Ze hoort bij mij.” hoorde ze ineens een bekende stem roepen. Aagje kromp ineen. Dat schipper Freek haar in deze toestand zag. Wat moest hij van haar denken? Freek dacht niets, maar tilde haar op en wikkelde haar in zijn mantel. Zo liep hij terug naar zijn schip, waar Aagje, weer aangekleed en met een beker warme chocolademelk voor zich, vertelde wat er was gebeurd.

Eenmaal terug in Enkhuizen, was iedereen al snel op de hoogte van Aagjes avontuur in Antwerpen. En hoewel er destijds nog geen sprake was van roddelbladen, werd haar naam toch in heel Nederland synoniem voor belangstellende en geïnteresseerde mensen die (te) veel willen weten.

Naar Abraham Bormeesters’ Kluchtigh Avontuurtje van ‘t Nieuwsgierigh Aeghje van Enckhuysen uit 1662.