Creatief in Frankrijk – wórd die boom

 ‘Vandaag tekenen we een boom.’  Vrolijk kijkt Henriëtte de groep rond. De deelnemers kijken afwachtend en belangstellend terug. ‘Kies een boom die jou iets doet, waar je iets bij voelt.  Levensecht hoeft niet, maar mag natuurlijk wel. Gebruik potlood, krijt of verf. Neem oude tijdschriften, scheur, knip en plak. Of combineer verschillende materialen. Hier liggen ook nog lapjes en bolletjes wol. Zie maar. Het mag een echte boom zijn, of een fantasieboom. Laat je creativiteit er maar op los.’ Aanmoedigend kijkt ze de cursisten één voor één aan. Ineens ziet ze dat er iemand ontbreekt; ‘Is Kees er niet?’ Nee, Kees is er niet. Kees laat weten dat hij pas na de pauze weer meedoet. Hij wil liever verder in zijn boek. Dat is zó interessant. Daar heeft ie veel meer zin in. En het is nu zo lekker buiten. Daar wil hij van profiteren. Nee, niets aan de hand. Hij wil gewoon zijn boek uitlezen. Dat is alles. Anna Maria bloost, terwijl ze het vertelt. Ze schudt bijna onmerkbaar haar hoofd als Henriëtte haar wat langer aankijkt; laat maar. Het is iets tussen ons.

Henriette weet dat het weinig zin heeft om steeds achter een onwillige cursist aan te lopen. Tenslotte is het vakantie en niemand is iets verplicht. Als Kees liever iets anders doet, dan doet Kees gewoon wat anders. Toch zit het haar niet helemaal lekker. Ze besluit om in de pauze even met Kees te praten om te kijken of hij niet toch weer een beetje mee wil gaan doen. Hij was degene geweest die deze cursus voor hem en Anna Maria had uitgezocht en de eerste paar keer was hij erg enthousiast geweest. Toegegeven, hij overdreef het wel een beetje, maar zo waren er wel meer. Ze recht haar schouders, zet Kees voor het moment even uit haar hoofd en wendt zich weer naar de anderen. ‘Kom op jongens, zoek een plekje, en dan lekker aan de gang.’

Roezemoezerig beginnen de cursisten aan de opdracht. Al snel is iedereen geconcentreerd aan het werk. Anna Maria tekent een grote, brede, moederlijke boom met een dikke stam en stevige wortels. Met het puntje van haar tong stevig tussen haar lippen geklemd, kleurt ze er een flinke kruin bovenop, die vol in het blad zit. De ene kant van de kruin is licht, de andere donker.  Als ze klaar is, doet ze een stapje naar achtern. Tevreden bekijkt ze het resultaat. De boom is bijna levensecht. Je zou hem zo kunnen inlijsten, complimenteren de anderen haar.

‘Natuurlijk’, knikt Anna Maria blij, ‘ik heb er ook heel erg mijn best op gedaan.’

‘Komt dat kleurverschil door de lichtval,’ vraagt Henriëtte belangstellend, ‘of heb je daar een bedoeling mee?’

Anna Maria doet een stap achteruit en bekijkt haar kunstwerk nog eens goed.

‘Verhip, ja,’ zegt ze, en een blos klimt omhoog, ‘ik heb twee verschillende kleuren groen gebruikt. Wat stom van me.’

‘Nee joh, hartstikke mooi juist,’ antwoordt Henriëtte, ‘dat maakt het authentieker. Ik dacht alleen dat je er misschien een diepere betekenis mee had. Maar niet dus.’ Ze legt een hand op de schouder van Anna Maria, die er ineens weer wat ongelukkiger uitziet. Verdorie, ze was net zo lekker aan het werk geweest en nu is haar mooie boom niet goed gelukt. Ze klemt haar lippen op elkaar en laat haar hoofd tussen haar schouders zakken, waardoor de hand van Henriëtte van haar rug glijdt.  Tranen blinken in haar ogen. Henriëtte geeft nog even een klopje op haar rug en gaat dan kijken bij de bomen van de anderen. Enthousiast vertelt iedereen over zijn of haar boom en ook Anna Maria klaart weer een beetje op. Leuke bomen heeft iedereen gemaakt, beaamt ze. Die van haar valt helemaal niet uit de toon.

‘Oké, ‘ zegt Henriëtte, ‘als we klaar zijn met het bekijken en becommentariëren van ieders boom, is hier de volgende opdracht; kijk goed naar de boom die je hebt getekend. Stel je dan voor dat jij langzaam van bovenaf in die boom zakt. Neem er maar rustig de tijd voor. Wórd die boom. Voel dat jij het bent. De takken… de bladeren die wiegen op de wind… Voel de stam… de bast… zak naar de wortels en merk hoe ze in de aarde staan… Laat het maar gebeuren en wieg mee op de wind… of niet natuurlijk. En als je bladeren hebt, laat ze dan lekker ruisen. ’ De cursisten giebelen wat verlegen, maar doen vervolgens hun uiterste best om serieus hun fantasie te laten werken. Anna Maria doet haar ogen dicht, maakt zich breed en wiegt zachtjes heen en weer, terwijl ze haar armen boven haar hoofd spreidt.

Henriëtte laat het menselijke bos even zijn gang gaan. Na een paar minuten loopt ze naar een grote houten tafel waar dikke bonken grijze boetseerklei uitnodigend liggen te glimmen op even zovele planken. Naast de planken staan emmertjes met boetseergereedschap. Schorten hangen aan spijkers aan de muur. “Goed,’ vervolgt ze, ‘denk aan het gevoel dat je had toen je je voorstelde zelf je boom te zijn. Nu ga je de wortels van je eigen boom in klei uitbeelden.  Alles mag. Geneer je niet.’