Vroeger stond ik er nauwelijks bij stil als mensen overleden. Mensen gingen nou eenmaal dood en op een bepaalde leeftijd was het logisch dat ze gingen hemelen. Natuurlijk was ik verdrietig toen mijn oma’s stierven, maar tantes en ooms stonden wat verder van mij af. Ik herinner me het overlijden van een klasgenootje in wat nu groep 6 van de basisschool is. Zij had suikerziekte, daar ging je destijds nog dood aan. Dat vond ik wel erg, maar ons, Rooms-Katholieke meisjes op een nonnenschool, was verteld dat ze het na haar dood veel beter zou krijgen. En dat ze aan de voeten van onze lieveheer zou mogen spelen. Welk kind wilde dat nou niet? Pas na mijn 14e, toen ik het geloof inmiddels had verlaten wegens volkomen onlogisch, ging ik daar anders over denken. Toch vond ik het nog steeds niet wereldschokkend dat mensen op een gegeven moment stierven. Maar hoewel doodgaan na een lang leven een gegeven is waar niemand aan ontkomt, denk ik daar inmiddels anders over. En mijn perspectief op leeftijd is veranderd. Want: hoe lang is levenslang?
De afgelopen jaren heb ik heel wat familieleden naar hun laatste rustplaats gebracht: mijn vader van vijfentachtig, mijn moeder, ook vijfentachtig, mijn stiefzoon van veertig, mijn man die dat jaar tweeënzeventig was geworden, de vrouw van een goede vriend, ook tweeënzeventig, en mijn allerlaatste tante, ver in de negentig.
Het overlijden van mijn vader in 2012 was verdrietig, maar ook een troost: hij was ernstig ziek, daar was geen kruid tegen gewassen. Het ergste vond ik zijn doodsstrijd: hij was ontzettend bang en wilde absoluut niet dood. Mijn stiefzoon was pas veertig en maakte er in 2013 zelf een einde. Dat was een vreselijke schok en een enorme opluchting tegelijk, want mijn man had zich jarenlang zorgen gemaakt en nu was gebeurd waar hij bang voor was geweest. Toen mijn man in 2015 ongeneeslijk ziek werd en ervoor koos een slaapmiddel te nemen, zodat hij langzaam weg zou glijden, was ik erg uit mijn doen, maar ik respecteerde zijn beslissing. Ik kon niet anders, want ook zijn aandoening was niet meer te verhelpen. Een paar maanden later, begin 2016, stierf mijn moeder aan de gevolgen van dementie. Ook dat was min of meer een verademing, want wij hadden haar sinds de dood van mijn vader langzaam zien aftakelen tot de angstige en soms agressieve, wild om zich heen slaande vrouw die ze was geworden. Bij de dood van mijn moeder waren mijn tranen voor mijn man, net als bij het overlijden van de echtgenote van onze vriend en bij de begrafenis van mijn tante.
Kijk ik naar mijn man en onze vriendin, dan denk ik: ‘als ik net zo oud word, heb ik nog zes jaar’. Dat is kort: 90% van mijn leven is dan al voorbij. Maar kijk ik naar mijn ouders en mijn tante dan heb ik nog minimaal twintig jaar. Ook geen heel leven meer, maar toch best nog een poosje.
In tegenstelling tot vroeger huil ik nu mijn ogen uit mijn hoofd over al die doden in mijn omgeving. Maar ook over doden van verder weg, en nog verder weg. Zelfs doden in een film of een serie kan ik niet meer met droge ogen aanzien. Emotioneel ben ik al incontinent.
En wat ik ook erg vind: ik moet steeds vaker stoppelige haren van mijn kin plukken. Ik verander in een vrouw met baard. Het komt nu allemaal wel heel dichtbij!
Vrouwen met een baard?
Was dat niet een geel lucratief baantje op de oude kermissen.
Tja, die incontinentie dat is minder.
Ach, ik wens jou gewoon een gelukkige oude dag.
Vriendelijke groet,
Dat mensen wegvallen uit de omgeving is heel naar. Zelf ooit de oversteek maken, daar moet ik nu nog niet aan denken. Maar wat ik wel mooi vind aan ouder worden is ondanks dat ik ouder ben, de jonge versie van mijzelf nog steeds in mij heb. Een versie die toekomstdromen heeft en nooit te oud is om te leren.
Jouw foto van de oude dame met hoofddoek doet mij denken aan het plaatje in mijn psychologieboek. Zag ik de oude vrouw met hoofddoek of de jonge vrouw met bontstola?
Oké, misschien heb je hier helemaal niets aan maar dit riep jouw stukje bij mij op.
Dank voor je reactie Marjolein. En je hebt inderdaad gelijk: ook ik heb alle jongere versies van mezelf nog steeds in me.
Je weet niet wanneer je gaat en dat is maar goed ook, aan de andere kant geeft dat ook onzekerheid. Mooi geschreven,
Dank je wel.
Die emotionele incontinentie herken ik wel (heb er ooit ook een blogje aan gewaagd).
En de resterende tijd kan mij soms ook benauwen, maar er helpt geen moedertje lief aan, we gaan allemaal. Maar hopelijk hebben we nog een paar mooie jaren voor de boeg Joke.
https://harmeblogt.com/2017/10/04/incontinent/
Je hebt gelijk Harme, eens gaan we allemaal. Het gekke is dat je dat pas tegen het eind van je leven doorhebt, of als achter elkaar een aantal mensen in je directe omgeving overlijden van wie je het nog niet had verwacht. Daarvóór waan je je onsterfelijk, of liever; leef je alsof je onsterfelijk bent. Vandaar die emotionele incontinentie denk ik: je hebt bij voorbaat al heimwee naar wat je ooit moet achterlaten. Bij mij lijkt dat in ieder geval zo te werken.
Mooi gezegd Joke, heb ik niets aan toe te voegen.