Projecterende ogen

Ogen kunnen kleuren projecteren. Dat heet nabeeld. Een nabeeld ontstaat als je lang naar een afbeelding kijkt en daarna naar een witte achtergrond, of als je na het kijken je ogen dicht doet. De omtrek en de grootte van het nabeeld zijn even groot als die van het origineel. Je ziet dus dezelfde afbeelding, maar in andere kleuren. Rood wordt groen, wit wordt zwart, blauw wordt geel. Stond op de oorspronkelijke afbeelding bijvoorbeeld een groene cirkel en een geel vierkant, dan zie je in het nabeeld een rode cirkel en een blauw vierkant.

Hoe komt dat? Normaal gesproken zijn ogen voortdurend in actie. Ze ‘scannen’ als het ware je omgeving af. Maar door de fixatie op de afbeelding “brandt” het beeld zich in het netvlies. Zelfs het reflexachtige heen- en weer bewegen van de ogen kan dit effect niet voorkomen. Kijk je dan naar een witte muur, dan kunnen de oververzadigde zintuigcellen de nieuwe situatie niet registreren. Daarom ontstaat de indruk van wit minus de ingebrande = de complementaire (tegenoverliggende) kleur.

Een ander leuk effect is het nabeeld dat ontstaat als je tegen een lichte achtergrond inkijkt. Door het licht is dit iets groter dan het origineel. Daardoor zie je tijdens het kijken al de buitenste rand van het nabeeld rondom dat waar je naar kijkt. Een soort van aura dus.

Over waarneming en visuele illusies staan op internet talloze pagina’s. Op de site van John Kadowski bijvoorbeeld, kun je zien hoe onderstaande zwart/witfoto in 30 seconden verandert in een (tijdelijke) kleurafbeelding.

Ook hier zit het ‘geheim’ in het fenomeen nabeeld. Het nabeeld vertoont de complementaire kleur van de bekeken kleuren, terwijl de zwart-wit-foto voor het licht en donker zorgt.

Geschreven naar aanleiding van het WE300 woord “voorbeeld” van Plato.