De geboorte van een kunstenaar

Sjeng met zijn moeder

‘Het was in de winter van 1943. Nederland was bezet en leed honger. Het geschiedde in die dagen dat een kleine, hoogzwangere Jodin, vanuit het zuiden waar ze ondergedoken was, een reis ondernam naar Amsterdam. Ze droeg geen ster. Ze klopte op de deur van het Prinsengracht Ziekenhuis. Een non deed open. De vrouw stelde zich voor als Do Hoogland en vroeg of ze binnen mocht komen. ‘Komt u binnen, mevrouw van Dalsum’, antwoordde de non. Niet veel later beviel ze daar van haar zoon. De vader gaf hem aan bij de burgerlijke stand van Amsterdam, maar gaf daarbij een verkeerde geboortedatum op: twee dagen later. De vrouw heeft mij dat zelf verteld. Hoe kon ze die reis maken? Reden er treinen? Waarom beviel ze niet in een ziekenhuis in Limburg? Hoe wist die non haar naam? Reisde ze alleen of met haar man, die bekend was en gezocht werd? Waarom gaf hij een verkeerde geboortedatum op? Ik kan het ze niet meer vragen. Zo begon mijn leven onder mysterieuze omstandigheden.’

Ik leerde Sjeng begin 2007 kennen via een datingsite, wat toen nog een tikkeltje gewaagd was, zeker voor mensen van onze leeftijd, maar daar hadden wij allebei lak aan, al stond ik, na een paar jaar afspreken via internet, op het punt om het hele datinggebeuren vaarwel te zeggen vanwege de rare kwibussen die ik intussen was tegengekomen. Maar toen hij reageerde op mijn advertentie, werd dat anders. Sjeng, nog maar net op virtuele vrijersvoeten na de scheiding van zijn derde vrouw, schreef prachtige brieven, waar ik meteen verliefd op werd. Hij noemde zich Dal en was niet van plan om verder ook maar iets van zijn persoonlijke gegevens prijs te geven.

Tot hij in zijn vierde brief schreef dat hij als kind van een jaar of zeven, een keer had gefigureerd in een Kronkel van Simon Carmiggelt. Hij liep aan de hand van zijn moeder, met een vriendje, over het Leidseplein in Amsterdam. Dat jongetje had onderweg lopen opscheppen over zijn vader die een eigen winkel had en toen ze bij de Schouwburg aankwamen, riep Sjeng triomfantelijk ‘en dit hele gebouw is van mijn vader!’
Ik wist het meteen; ‘jij bent een Van Dalsum’, schreef ik terug. Hoe ik dat kon weten, was zijn verbaasde reactie. Tja, geboren en getogen in Amsterdam en van huis uit geabonneerd op Het Parool, las ik elke dag een Kronkel en omdat mijn brein werkelijk alles onthoudt, kon ik me die tekst bijna letterlijk herinneren.