Gelukkig Nieuwjaar! Nu kan het nog 😃

Oudjaar jaren vijftig – klaverjas + bier uit een pul  eigen foto (JP)

Klaverjassen
De beste herinneringen aan jaarwisselingen bewaar ik uit mijn vroegste jeugd. Mijn ouders gingen ofwel bijeen bevriend echtpaar op bezoek, of zij kwamen naar ons en gaven zich dan over aan het klaver­jasspel. Mijn zusje en ik werden geacht wel aanwezig te zijn, maar geen aandacht te trekken. Wij hoef­den niets en werden volledig met rust gela­ten. Konden voor één hele lange avond doen wat wij zelf wilden zonder dat er boven­matig op ons werd gelet, wat normaal ge­sproken wel het geval was.

Vier boeken en een eigen flesje chocomel
We hielden van lezen en gingen vaak naar de bibli­otheek om onze boeken te ruilen en voor oudjaar kreeg je er eentje extra. Met vier boeken de man, elk een eigen flesje chocomel of appelsap en een regelmatig duik in de emmer olie­bollen die mijn vader gebakken had, kwamen wij de avond wel door. En zo’n avond duurde en duurde maar. Ge­woonlijk moesten we om kwart over zeven naar bed, nadat Paulus de Boskabouter op de radio was geweest en totdat we een jaar of twaalf waren bleef half acht kinder­bedtijd, met een uitzondering voor de zater­dagen als we tot 8 uur moch­ten opblijven. Eenmaal per jaar vier uur extra was dan ook een feest en een buiten­kans. Vooral omdat die stapel boeken lonkte. Ik kon er soms wel drie aan op zo’n avond, die meestal al om zes uur begon.

Kroketten en kippensoep
Om twaalf uur bakte mijn vader kroketten, namen de volwassenen een glaasje port en kregen wij een flesje tomatensap. Op nieuwjaarsdag, als die tenminste niet op een zondag viel, anders moesten we eerst naar de kerk, kon ik de rest van mijn boeken uitlezen en wandelden we naar mijn oma, waar zich de hele familie verzameld had. Daar kregen we ook oliebollen en de heerlijkse kippen­soep met figuurvermi­cel­li die ik kende.

Doe niet zo ongezellig
Deze voor mij zo bijzondere oudejaarsavonden hielden op toen het bevriende echtpaar naar Gelderland verhuisde en wij tele­visie kregen. Vanaf dat moment werd er ook op oudejaarsavonden weer op ons gelet. Ik verstopte mij achter de grote stoelen met mijn boeken, maar werd toch afgeleid door de televisiege­luiden en de dwingende stem van mijn moeder die mij bij het familiegebeuren riep en mij verweet dat ik “ongezellig” was. Dat verwijt heeft mij mijn leven lang achtervolgd. “Doe niet zo ongezellig” hoorde ik het vaakst, “lezen kun je toch al­tijd” was een goede tweede. “Waarom moet je toch altijd wat anders dan anderen” was er ook zo een die vaak voorbij kwam. Mijn ouders, mijn echtgenoot en, later, mijn (toen nog jonge) kinderen* begrepen me niet als ik lekker thuis wilde blijven met een mooi boek. Ze snapten niet dat ik niet altijd zin had in mensen over de vloer of dat ik opzag tegen alweer zo’n “knus en ongedwon­gen” familiefeestje. Destijds trok ik altijd aan het kortste eind, niet alleen omdat zij met zijn allen sterker waren dan ik, maar ook omdat ik in mijn hart geloofde dat ik inderdaad niet helemaal spoorde. Wie wil er nou altijd alleen zijn, dan spoor je toch niet helemaal en ben je in ieder geval erg egoïstisch en dat wilde ik al helemaal niet zijn.

Claudia de Breij
Tegenwoordig hoef ik geen moeite meer te doen om met oudjaar alleen te zijn. Meer familieleden hebben inmiddels die neiging en het grappige is: deze laatste oudejaarsavond ben ik, geheel tegen mijn gewoonte in, met een van mijn zussen naar de oudejaarsconference van Claudia de Breij geweest en dat bleek zo leuk dat we besloten om zoiets volgend jaar weer te doen. We zijn alleen niet naar de after party geweest. Dat was ons nou net weer te veel te druk.

*Die kinderen kregen na verloop van tijd ook flink aandrang om die (“knusse en on)gedwongen” familiefeestjes en oudejaarsavonden te ontvluchten, dus toen kreeg ik enige medestanders, wat erg fijn was. Mijn tweede echtgenoot zat -jaren later- ook niet te wachten op eindejaars- en andere familiefeesten (hoewel die wel weer het andere uiterste was – die ging alleen mee op familiebezoek als ik er echt op stond en dan nog ging hij met zijn eigen auto, zodat hij weg kon wanneer hij wilde). Daar had ik geen moeite mee, maar mijn ouders des te meer. “Goh wat is die ongezellig” klonk het dus weer in alle toonaarden. (Zowel mijn ouders, als mijn man zijn inmiddels niet meer onder ons – wat nu, inderdaad, op zijn minst erg ongezellig is).

Dit bericht werd eerder gepubliceerd op Hoe Ouderen Denken met als titel ‘Oudejaarsavond’